MOSKWA — proces szpiegostwa w Rosji reportera „Wall Street Journal” Evana Gerszkowicza rozpocznie się 26 czerwca i będzie toczyć się za zamkniętymi drzwiami – oznajmił w poniedziałek sąd rozpatrujący sprawę.
Gerszkowicz, obywatel USA, przebywa w więzieniu od aresztowania w marcu 2023 r., grozi mu 20 lat więzienia, jeśli zostanie skazany.
Proces ma się toczyć przed Sądem Okręgowym w Swierdłowskim w Jekaterynburgu, czwartym co do wielkości mieście Rosji, gdzie został aresztowany. Od tego czasu Gerszkowicz jest przetrzymywany w moskiewskim więzieniu Lefortowo, około 1400 kilometrów na zachód.
Sąd stwierdził, że proces będzie zamknięty dla publiczności, jak to zwykle bywa w sprawach o szpiegostwo.
Gerszkowicz (32 l.) jest oskarżony o „zbieranie tajnych informacji” na zlecenie CIA na temat Uralwagonzawodu, zakładu produkującego i naprawiającego sprzęt wojskowy, podało w zeszłym tygodniu biuro Prokuratora Generalnego, podając pierwsze szczegóły postawionych mu zarzutów.
Reporter, jego pracodawca i rząd USA zaprzeczyli zarzutom Waszyngton uznał go za bezprawnie przetrzymywanego.
Rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa stwierdziła, że Gerszkowicz działał na polecenie USA w celu zebrania tajemnic państwowych, ale nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie swoich oskarżeń.
„Evan nie zrobił nic złego. Przede wszystkim nie powinien był być aresztowany. Dziennikarstwo nie jest przestępstwem” – powiedział w zeszłym tygodniu rzecznik Departamentu Stanu USA Matthew Miller. „Zarzuty przeciwko niemu są fałszywe. A rząd rosyjski wie, że są one fałszywe. Powinien zostać natychmiast zwolniony.”
Administracja Bidena próbowała negocjować uwolnienie Gerszkowicza, ale Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rosji stwierdziło, że Moskwa rozważy wymianę więźniów dopiero po wyroku sądu.
Uralvagonzavod, państwowa fabryka czołgów i wagonów kolejowych w mieście Niżny Tagil, około 100 kilometrów (60 mil) na północ od Jekaterynburga, stała się w latach 2011–2012 znana jako podstawa wsparcia dla prezydenta Władimira Putina.
Majster fabryki Igor Chołmański pojawił się w corocznym programie telefonicznym Putina w grudniu 2011 r. i potępił masowe protesty, które miały wówczas miejsce w Moskwie, jako zagrożenie dla „stabilności”, proponując, aby on i jego koledzy udali się do stolicy Rosji, aby pomóc stłumić niepokoje. Tydzień później Putin mianował Chołmańskiego swoim wysłannikiem w regionie.
Putin oświadczył, że wierzy w możliwość osiągnięcia porozumienia w sprawie uwolnienia Gerszkowicza, dając do zrozumienia, że byłby otwarty na zamianę go na obywatela Rosji przetrzymywanego w Niemczech.
Wyglądało na to, że tak Wadim Krasikowktóry odsiaduje wyrok dożywocia za zabójstwo w Berlinie w 2019 r. obywatela Gruzji pochodzenia czeczeńskiego.
Zapytany przez Associated Press o Gerszkowicza Putin powiedział, że Stany Zjednoczone „podejmują energiczne kroki”, aby zapewnić jego uwolnienie.
Na początku czerwca na forum gospodarczym w Petersburgu powiedział międzynarodowym agencjom informacyjnym, że o wszelkich takich publikacjach „nie decydują środki masowego przekazu”, ale „dyskretnie, spokojnie i profesjonalnie”.
„I z pewnością należy o nich decydować wyłącznie na zasadzie wzajemności” – dodał, nawiązując do potencjalnej wymiany więźniów.
Gerszkowicz był pierwszym amerykańskim dziennikarzem aresztowanym pod zarzutem szpiegostwa od czasu Nicholasa Daniloffa w 1986 r., u szczytu zimnej wojny. Aresztowanie Gerszkowicza zszokowało zagranicznych dziennikarzy w Rosji, mimo że kraj ten podejmował coraz częstsze działania represyjne przepisy dotyczące wolności słowa po wysłaniu wojsk na Ukrainę.
Alsou Kurmaszewareporter finansowanego przez USA Radia Liberty/Radia Wolna Europa, posiadający podwójne obywatelstwo amerykańsko-rosyjskie, od października przebywa w więzieniu w oczekiwaniu na proces pod zarzutem niezarejestrowania się jako zagraniczny agent podczas zbierania informacji o rosyjskiej armii.
Gerszkowicz, syn sowieckich emigrantów, którzy osiedlili się w New Jersey, biegle włada językiem rosyjskim i przeprowadził się do tego kraju w 2017 r., aby pracować dla gazety „The Moskwa Times”, zanim w 2022 r. został zatrudniony przez „The Journal”.
Ambasador USA Lynne Tracy, która regularnie odwiedzała Gerszkowicza w więzieniu i uczestniczyła w jego rozprawach sądowych, nazwała stawiane mu zarzuty „fikcją” i stwierdziła, że Rosja „wykorzystuje obywateli amerykańskich jako pionki do osiągnięcia celów politycznych”.
Osobno, Amerykański żołnierz Gordon Black toczy się proces we Władywostoku pod zarzutem kradzieży i grożenia morderstwem w sporze z Rosjanką. Według państwowej agencji informacyjnej RIA-Novosti Black, który stacjonował w Korei Południowej, ale odwiedził miasto na wybrzeżu Pacyfiku, w poniedziałek zeznał przed sądem, że zaprzecza zarzutom dotyczącym grożenia morderstwem, ale „częściowo” przyznał się do kradzieży.
