W zeszłym roku około połowa Europejczyków nie wsiadła na pokład samolotu na wakacje. Z kolei średnio co dziesiąta osoba podróżowała w ciągu ostatniego roku w celach wypoczynkowych więcej niż trzy razy. Raport opublikowany w czwartek przez zespół doradców Fundacja New Economics (NEF) wraz z siecią Stay Grounded (do której należy portugalski ruch Aterra) pokazuje na podstawie szacunków firmy doradczej CE Delft, że europejski podatek nałożony na tych częstych pasażerów mógłby wygenerować dochody podatkowe w wysokości 63,6 miliardów euro, bez żadnych kosztów finansowych dla większości ludzi.
Szacuje się, że zastosowanie podatku tego rodzaju mogłoby zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych węgiel lotnictwa europejskiego o 21%, ponieważ zaledwie 5% osób – najczęściej podróżujących – skorzystałoby z mniejszej liczby lotów.
Zawężając uwagę wyłącznie do Unii Europejskiej (tj. pomijając kraje takie jak Wielka Brytania), wygenerowane dochody wyniosłyby 50,9 miliarda euro – czyli obliczcie autorów raportu — i mógłby sfinansować 20% rocznych inwestycji publicznych niezbędnych, aby UE mogła spełnić swoje wymagania klimat. Dla kontekstu w raporcie zauważono, że rząd wielkości jest podobny do wydatków UE na wspólną politykę rolną (WPR), które w 2021 r. wyniosą 55,7 mld euro.
W Portugalii dochody podatkowe oszacowała firma doradcza CE Delft wyniosłoby 2,3 miliarda euro, przy 23% redukcji emisji CO2.
Stopa progresywna
Podatek dla osób często podróżujących byłby stosowany stopniowo. Pierwszy w roku lot w obie strony nie byłby objęty podatkiem – co oznacza, że ponad dwie trzecie populacji nie płaciłoby nic – a następnie podatek wzrastałby wraz z każdym nowym lotem w obie strony w ciągu roku. Według szacunków NEF opłatę uiszczałoby średnio 28% gospodarstw domowych, a wśród gospodarstw zarabiających poniżej 20 tys. euro rocznie odsetek ten spada do 15%.
W przeciwieństwie do transgranicznego podatku lotniczego podatek taki mógłby zmniejszyć wpływ na osoby, które rzadziej podróżują, przenosząc ciężar na osoby często podróżujące (ogólnie najbogatszy). „Aby przejście na gospodarkę bezemisyjną było skuteczne, etyczne i szybkie” – piszą badacze, „polityka musi być sprawiedliwa i musi być postrzegana jako sprawiedliwa”. W raporcie zaproponowano także dodatkową opłatę za podróże powodujące największe zanieczyszczenie, czyli loty na średnim i długim dystansie, a także za miejsca w klasie biznes i pierwszej.
„W tej chwili nie ma znaczenia, czy ktoś leci do rodziny po raz pierwszy od lat, czy wybiera się w dziesiąty w roku lot do swojego luksusowego domu na wybrzeżu – za ten lot zapłaci taki sam podatek – mówi cytowana w oświadczeniu Magdalena Heuwieser, aktywistka sieci Stay Grounded. „Podatek od częstych lotów byłby sprawiedliwym środkiem w sektorze lotniczym, który ograniczyłby nadmierne latanie w przypadku zamożnych pasażerów, a jednocześnie zwiększyłby przychody – w tym umożliwiłby rozwój i udostępnienie pociągów i transportu publicznego po przystępnych cenach”.
Nadużywanie „małego kawałka”
W czwartek w następstwie publikacji raportu ponad 80 organizacji i 60 naukowców podpisało list otwarty wzywający instytucje europejskie do przyjęcia tego środka. Dla Francisco Pedro działacz ruchu Aterrawniosek stanowi „środek zdrowego rozsądku mający na celu przywrócenie sprawiedliwości najbardziej nieuczciwemu środkowi transportu, jaki istnieje”.
„W tej kwestii brakowało wyobraźni” – mówi, zauważając, że debata w Portugalii – gdzie „ lobby zarówno lotnictwo, jak i turystyka są bardzo silne” – jest przyćmione przez to, co postrzega jako konsensus na poziomie partii i mediów głównego nurtu w sprawie rozwoju ruchu lotniczego. Coś, co widać chociażby w dyskusjach takich jak ta o budowie nowe lotnisko w Lizbonie.
Ta potrzeba ekspansji, stwierdza, będzie służyć tylko elicie„bardzo mała część społeczeństwa, która nadmiernie korzysta z tego środka transportu”. Z drugiej strony medalu w miastach takich jak Lizbona problemy takie jak kryzys mieszkaniowy pogłębiają się, ponieważ miasto pozostaje „bardzo łatwym i wygodnym” celem podróży dla turystów i innych osób często podróżujących.
Więcej środków na działania
W badaniu Komisji Europejskiej z Delft oszacowano skutki europejskiego podatku od osób często podróżujących. Przy obliczaniu budżetów emisji dwutlenku węgla w lotnictwie z analizy wynika, że w perspektywie krótkoterminowej potrzebne jest znaczne ograniczenie emisji w lotnictwie, aby dostosować sektor do celów Porozumienie paryskie.
Dysponując danymi wynikającymi z modeli ekonomicznych Fundacja Nowej Ekonomii (NEF) podjęła próbę przeanalizowania wyzwań związanych z wprowadzeniem tego typu podatku – i tego, co można by zrobić z uzyskaną nadwyżką. „Jeśli chodzi o powstrzymanie załamania klimatu, Europa boryka się z ogromną luką w dostępnych środkach finansowych” – mówi badacz NEF Sebastian Mang, cytowany w oświadczeniu.
Wyjaśnia, że podatek od częstych podróży lotniczych mógłby „w znaczący sposób zasilić fundusze UE” i zostać wykorzystany do wygenerowania „setek miliardów euro kapitału na inwestycje w transport publiczny, energię wiatrową i słoneczną oraz rekultywację gruntów”. przyroda”. Jednocześnie – dodaje ekonomista – „część środków powinna zostać zarezerwowana na wkład UE na rzecz krajów o niskich i średnich dochodach stojących w obliczu kryzysu klimatycznego”.
Ochrona danych — ale są rozwiązania
Badacze NEF sugerują unikalny system identyfikacji pasażerów (podobny na przykład do amerykańskiego numeru znanego podróżnika), opierający się na scentralizowanej bazie danych do śledzenia liczby lotów.
Konieczne byłoby również znalezienie sposobu na zróżnicowanie opłat za podróże służbowe i rekreacyjne lub nakłonienie przedsiębiorstw do wypłacenia pracownikom rekompensat za podróże – w końcu pasażerowie nie powinni być zmuszani do płacenia wyższych opłat za podróże wakacyjne z powodu odbytych podróży do pracy.
Z analizy wynika, że aplikacja jest prawnie wykonalna zarówno na poziomie UE, jak i kraju, jednak badacze podkreślają, że należy zachować ostrożność w przypadku danych osobowych, aby zachować zgodność z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych.
Propozycje zawarte w raporcie obejmowały ocenę prawną przeprowadzoną przez Adastone Law w celu wzmocnienia solidności danych.
Żadnych wymówek
Stefan Grebe, autor badania EC Delft mającego na celu przewidzenie skutków gospodarczych i redukcji emisji podatku dla osób często podróżujących, wyjaśnia, że jeśli nie nastąpi „natychmiastowa redukcja” emisji gazów cieplarnianych, dostosowanie sektora lotnictwa do celów Porozumienia paryskiego „lotnictwo prawdopodobnie przyczyni się do przezwyciężenia pozostałych budżetów na emisję dwutlenku węgla”.
W oświadczeniu wspomniano także o Marlenie Engelhorn, austriackiej milionerce, która odziedziczyła rodzinny majątek i założyła inicjatywę taxmenow.eu. „Nadszedł czas, aby demokracja użyła tej ostatniej siły natury ludzkiej, aby powstrzymać niepotrzebne zniszczenia, jakie powodują luksusowe nawyki mojej klasy i skutecznie zażądać, abyśmy ponieśli koszty ratowania tej planety” – mówi.
